İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK DEVLETLERİNDE KÜLTÜR MEDENİYET
A- Devlet yönetimi
- Türk devletleri Oğuş:(Aile) > Urug > Boy > Budun > il (devlet) şeklinde örgütlenmişlerdir.
- Her boyun başında bir bey bulunur,bu beyler iç işlerindeserbest dış işlerinde devlete bağlı olarak boyu yönetirlerdi.
- Ülke hanedanın ortak malıdır anlayışı vardır.
- Ülkeyi yönetme yetkisinin tanrı tarafından verildiğine inanılan inanç Kut inancıdır.
KUT ANLAYIŞI ;
Olumlu Sonuçları
- Halkın devlete bağlılığısağlanır.
- Hükümdar töre adı verilen uymak zorundadır.
- İkili yönetim vardır.(Doğu-Batı)
Olumsuz Sonuçları
- Taht kavgaları Vardır.
- Hükümdarlar,Han,Hakan,Şanyu,İlteber,İdikut,Yabgu gibi ünvanlar kullanmışlardır.
- Hükümdarlık sembolleri;
- Devletin önemli işleri Kurultay da görüşülürdü.
Kurultay;
- Danışma Meclisidir.
- Kararları bağlayıcı değildir.
- Son söz kralın, yöneticinindir.
Not;
- Buyruk:Bakan
- Ayguci: Vezir
- Tudun:Vali
- Bitikçi:Katip
ORDU TEŞKİLATI
- İlk düzenli ordu olan onluk sistemi Metehan oluşturmuştur.
- Ordu-Millet anlayışı vardır.
- Türklerin en az değişikliğe uğrayan ve ençok örnek alınan özellikleri askeri yapılanmalarıdır.
- Noyan,Tarkan,Subaşı, komutan ünvanlarıdır.
Din ve İnanış
- En yaygın Din Gök tanrı İnancıdır.
- Tanrı tektir.
- Kurban kesme geleneğivardır.
- Ahiret inancı vardır.
- Gök tanrı inancı dışında Şamanizm ,Totemizm,Atalar Kültü,Doğalar Kültü.
- Göç ettikleri yerde etkilendikleri dinler Hristiyanlık,
- Musevilik,İslamiyet,Maniheizm
Sosyal ve Ekonomik Hayat
- Uygurlara kadar hayvancılık dokumacılık Ticaret ve madencilik yapılmıştır.Uygurların yerleşik yaşama geçmesiyle birlikte bunlara tarım da eklenmiştir.
- Toprağa dayalı özel mülkiyet anlayışı olmadığı için sınıf ayrımı yoktur.
HUKUK
- Töre adı verilen yazısız hukuk kuralları vardır.
- Bu kurallar il defa uygurlar yazılı hale getirmiştir.
- Töre kaynağını halktan,Kurultay kaynağını Hakan dan alır.
- Töre günün şartlarına göre değişebilir.
- Uzun süreli hapis cezaları Uygurlar dan sonra olmuştur.
Dil ve Edebiyat
- Sav (Atasözü),Sagu(Ağıt),Koşuk, ve destanlar Yazıdan önceki edebi ürünlerdir.
- Orhun Kitabeleri Türklerin ilk yazılı kaynaklarıdır.